ایران‌شناسی در تاجیکستان

ایران‌شناسی در شوروی در قرن‌ نوزدهم میلادی بسیار رشد کرده و به دستاوردهایی درخشان نائل شده بود؛ اما همۀ آثاری که در این زمینه منتشر شده بودند، ارزش والای علمی نداشتند و بیشتر به توصیف اوضاع اقتصادی و سیاسی ایران آن زمان می‌پرداختند. برخلاف قرن نوزدهم، در قرن بیست میلادی ایران‌شناسی در شوروی بیشتر جنبۀ سیاسی به خود گرفت. در این دوره آثار ایران‌شناسان معروفی چون برتولد، برتلس، دیاکونوف و... پایه‌های ایران‌شناسی تاجیکی را بنیاد نهاد و ایران‌شناسی در حوزه‌هایی نظیر تاریخ دوران باستان، تاریخ قرون وسطی، تاریخ زمان نو، فیلولوژی، زبان‌شناسی و ادبیات کامیابی‌های گسترده به‌دست آورد. از سال ۱۹۲۴م، از زمانی که تاجیکستان به‌عنوان جمهوری خودمختار پذیرفته شد، مطالعات ایران‌شناسی نیز تحقق یافت. از اواخر دهۀ بیستم میلادی که تاجیکستان به‌عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخته شد، به یکی از مراکز مهم ایران‌شناسی تبدیل گردید. مطالعات رسمی ایران‌شناسی با تأسیس شعبة تاجیکی آکادمی علوم اتحاد شوروی در تاجیکستان شروع شد و از سال ۱۹۴۸م در دانشگاه دولتی تاجیکستان و از سال ۱۹۵۱م در آکادمی علوم تاجیکستان آغاز به کار کرد. ازجمله مراکز مهمی که در رشد ایران‌شناسی در تاجیکستان نقشی مهم داشته‌اند، می‌توان به مراکز تحقیقات ایران‌شناسی، مراکز آموزش‌ زبان‌های ایرانی، و مراکز کتب و اسناد خطی کتابخانه اشاره کرد. این مراکز به‌همراه حوزۀ فعالیتشان در این مقاله معرفی شده و بررسی شده‌اند.